Để có thể phù hợp với những đòi hỏi của ngành quản trị kinh doanh (QTKD), người theo học cũng nên rèn tập các kỹ năng cần thiết về mặt tâm lý. Trước hết, phải có một tầm nhìn xa: thấy trước những đòi hỏi của ngành đó về mặt tố chất của người hành nghề QTKD.
Tố chất cá nhân tồn tại ở tâm thức, có cơ sở vật chất từ huyết thống và được thể hiện bằng nội lực nơi một con người. Nó được đặc trưng bởi hai phẩm chất cơ bản: tính cách và năng lực. Và, trong hầu hết các dạng của tố chất, năng lực liên kết chặt chẽ với tính cách, trở thành những “tố chất kép”.
Nhiều công trình nghiên cứu mới nhất về nghề nghiệp QTKD (thông qua những gương thành đạt của các doanh nhân ở trong và ngoài nước) đã chỉ ra 15 “tố chất kép”, đó là:
1. Biết định hướng chiến lược chính xác và bền vững, nhất là khi có cạnh tranh gay gắt.
2. Biết dự báo môi trường thương mại và phát triển kinh doanh trong những điều kiện đối đầu với mọi thử thách.
3. Nhạy bén nắm bắt và xử lý mọi thông tin liên quan, nhất là thông tin kinh tế xã hội và đầu tư phát triển.
4. Biết tổ chức công việc một cách khoa học, đặt công việc của cá nhân trong hệ thống kế hoạch chung.
5. Có kỹ năng giao tiếp và ứng xử linh hoạt trên cơ sở nâng cao sự hiểu biết và tôn trọng lẫn nhau giữa cá nhân, đơn vị và phía đối tác.
6. Biết công nhận và khích lệ các giá trị và thành tựu của người khác, dù giá trị đó là của người dưới quyền.
7. Biết lắng nghe và thấu hiểu, tránh nói nhiều và nói không đúng chỗ. Chỉ nên nói sau khi đã có đủ thông tin chắc chắn.
8. Có kỹ năng tư vấn và truyền thông về nghiệp vụ kinh tế và cung cách làm việc cho cộng sự khi cần thiết.
9. Biết im lặng đúng lúc và cũng biết nói thích hợp. “Im lặng là vàng, nhưng lời nói thích hợp lại là kim cương”.
10. Biết ghi nhận và suy ngẫm trước những khác biệt trong ý nghĩ của người khác, từ đó soi rọi lại những ý tưởng của mình trong doanh nghiệp.
11. Biết chủ động thích nghi nhanh với các đổi thay trong môi trường kinh doanh để tồn tại và phát triển.
12. Biết linh hoạt (nhưng không tùy tiện) thay đổi quyết định khi thấy thật cần thiết vì lợi ích lâu dài của kinh doanh.
13. Biết xử lý căng thẳng và tự giải tỏa được stress khi phải đối đầu quyết liệt với mọi thử thách trong kinh doanh.
14. Luôn nhạy bén cập nhật những thông tin mới về tri thức tổng quát, kinh tế thương mại và luật lệ kinh doanh.
15. Mạnh về sức khoẻ tinh thần. Dám lãnh trách nhiệm khi bị sai sót. Chịu sửa sai và biết cải thiện khi lầm lỡ.
Với mục đích học để hành, từ những đòi hỏi khách quan của việc hành nghề QTKD (qua 15 tố chất kép nói trên), có thể suy ngược để thấy những tố chất kép sau đây cần cho việc học nghề QTKD:
A. Có ý thức định hướng chính xác và vừa sức trong việc theo đuổi nguyện vọng dấn thân vào lĩnh vực QTKD, lấy đó làm mục tiêu cho sự nghiệp suốt đời. Trước mắt là học để chiếm lĩnh kiến thức về QTKD.
B. Có ý thức vận dụng, phân tích và triển khai những tri thức kinh tế tổng quát vào từng trường hợp cụ thể trong kinh doanh, cọ xát với thực tế, lấy thực tế soi sáng và bổ sung cho lý luận về QTKD.
C. Kết hợp chặt chẽ giữa tư duy lý luận và tư duy thực tiễn, tư duy khoa học và tư duy kinh tế, tư duy lôgic và tư duy sáng tạo trong quá trình học tập, nghiên cứu và ứng dụng khi giải quyết các vấn đề trong thực tiễn kinh doanh.
D. Không ngừng tiếp cận thông tin mới trong lĩnh vực kinh tế và QTKD, học cách thích nghi trong môi trường kinh doanh trên cơ sở có phân tích và sàng lọc từ việc cập nhật thông tin.
E. Biết phân tích tình huống để tìm cách phát triển (hoặc dừng lại) các mối quan hệ hợp tác kinh tế, giao tiếp ứng xử trong kinh doanh trên cơ sở tôn trọng các giá trị nhân bản, vì lợi ích chung.
Bên cạnh 5 tố chất kép cần cho việc học QTKD, cần nhận thức rõ 3 điều sau đây:
* Đừng chỉ nhìn QTKD dưới góc độ kinh tế. Ít ra, phải nhìn nó dưới bốn góc độ chính : Kinh tế, Khoa học, Xã hội và Nhân văn. Do đó, học và làm kinh tế phải am hiểu những kiến thức tổng quát.
* Trong các tố chất về năng lực, ngày nay, đi vào nền kinh tri thức, người ta không chỉ coi trọng kiến thức, còn rất coi trọng kỹ năng. Kiến thức và kỹ năng được gọi chung là tri thức (hiểu rõ và biết làm).
[Có 2 mảng tri thức căn bản mà lĩnh vực QTKD đòi hỏi : 1- Tri thức về chuyên môn và nghiệp vụ kinh tế, nhất là kinh tế doanh nghiệp. 2- Tri thức tổng quát về chính trị xã hội, khoa học kỹ thuật, văn hóa nghệ thuật, môi trường sinh thái…].
* Nhiều người tưởng rằng học ngành QTKD là để được đào tạo làm Giám đốc doanh nghiệp. Lầm! Có thành Giám đốc hay không, đó là chuyện về sau (khi đã hành nghề kinh doanh, qua những thực tế trưởng thành), không là mục tiêu đào tạo của ngành QTKD. Chữ “quản trị” ở đây được hiểu là có một tầm nhìn chiến lược, bao quát (mang tính khoa học và tính hệ thống) trong một guồng máy kinh tế.
Đặc trưng của tầm nhìn đó là những hiểu biết và tiên liệu về thương trường và mua bán, về đồng vốn và tiếp thị, về đầu tư và hạch toán, về nhân lực và điều hành,… nghĩa là, trước hết phải có “đầu óc” của một doanh nhân. Doanh nhân đó có thể ở vị trí là người đứng bán hoặc người giao hàng, người kế toán hay người tiếp thị, người quản lý hay một nhân viên, người giám đốc hay một trợ lý
Nguồn ST